W jaki sposób ogłosić upadłość konsumencką? Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej i pierwszy etap postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości.

W pierwszym wpisie z cyklu na temat upadłości konsumenckiej opisaliśmy ustawowe przesłanki, jakie muszą zaistnieć, aby ogłosić upadłość konsumencką oraz wskazaliśmy sytuacje, w których sąd orzeknie o oddaleniu wniosku w tej materii. Jeżeli w wyniku analizy przedmiotowych przesłanek możemy stwierdzić, że najprawdopodobniej upadłość konsumencka dotyczy sytuacji, w jakiej się znaleźliśmy, można przystąpić do sporządzania wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Złożenie tego wniosku otwiera pierwszy z etapów postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości konsumenckiej. Jakie elementy powinien zawierać wniosek o ogłoszenie upadłości? Gdzie należy go złożyć i jakiej podlega opłacie? Co się dzieje po złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości? Odpowiedzi na te pytania przedstawiamy w dzisiejszym tekście.

Kto może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej?

Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej może zostać złożony przede wszystkim przez samego dłużnika, jednak w określonych przypadkach – także wierzyciel. Wierzyciel może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej, która była przedsiębiorcą, także po zaprzestaniu prowadzenia przez nią działalności gospodarczej, jeżeli od dnia wykreślenia z właściwego rejestru nie upłynął rok. Dotyczy to także osób, które przestały być wspólnikami osobowych spółek handlowych. Ponadto, wierzyciel może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej, która faktycznie prowadziła działalność gospodarczą, nawet wówczas gdy nie dopełniła obowiązku jej zgłoszenia we właściwym rejestrze, jeżeli od dnia zaprzestania prowadzenia działalności nie upłynął rok.

Podkreślenia wymaga fakt, że niezależnie od tego, kto składa wniosek o ogłoszenie upadłości – dłużnik, czy też wierzyciel, wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej należy obowiązkowo złożyć na urzędowym formularzu, którego wzór w rozporządzeniu określił Minister Sprawiedliwości.

Jakie elementy powinien zawierać wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej?

Ustawa zawiera wyliczenie elementów, które powinien zawierać wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Należą do nich:

1. imię i nazwisko, miejsce zamieszkania oraz numer PESEL dłużnika, a jeśli dłużnik nie posiada numeru PESEL – dane umożliwiające jego jednoznaczną identyfikację;
2. wskazanie miejsc, w których znajduje się majątek dłużnika;
3. wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie;
4. aktualny i zupełny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników;
5. spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty;
6. spis wierzytelności spornych z zaznaczeniem zakresu w jakim dłużnik kwestionuje istnienie wierzytelności; wskazanie wierzytelności w spisie wierzytelności spornych nie stanowi jej uznania;
7. listę zabezpieczeń ustanowionych na majątku dłużnika wraz z datami ich ustanowienia, w szczególności hipotek, zastawów i zastawów rejestrowych;
8. oświadczenie dłużnika, że nie zachodzą okoliczności wskazane w art. 4914 ust. 2 i 3 ustawy prawo upadłościowe.

Jak już zostało wspomniane, wniosek składa się na urzędowym formularzu, który będzie zawierał wszystkie powyższe elementy. Warto dodać, że obowiązują jego dwa wzory – jeden w wersji dla dłużnika, a drugi w wersji dla wierzyciela. Jest to uzasadnione faktem, że jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości zgłasza wierzyciel, nie mają zastosowania punkty 2. oraz punkty od 4. do 8. Wierzyciel bowiem nie musi mieć odpowiedniej wiedzy na temat składu i miejsca położenia majątku dłużnika, ani o osobach jego pozostałych wierzycieli.

Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej – gdzie złożyć i jaka jest opłata?

Sprawy o ogłoszenie upadłości konsumenckiej rozpoznaje sąd upadłościowy w składzie jednego sędziego zawodowego, zatem wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej należy złożyć w sądzie rejonowym – gospodarczym wydziale upadłościowym. Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej podlega opłacie – wynosi ona 30 zł, jednak można ubiegać się o zwolnienie od obowiązku jej uiszczania. Uzasadnieniem wniosku o zwolnienie z kosztów sądowych jest okoliczność, że wnioskodawca nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku dla utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

Co się dzieje po złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej?

Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej otwiera pierwszy etap postępowania upadłościowego tj. postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości. Na tym etapie wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej podlega weryfikacji dokonywanej przez sąd. Sąd w szczególności ustala, czy wniosek został prawidłowo wypełniony, czy zachodzą przesłanki ogłoszenia upadłości (niewypłacalność dłużnika) oraz czy nie zachodzą przesłanki negatywne, które ją uniemożliwiają (wina umyślna dłużnika, rażące niedbalstwo – o tych przesłankach była mowa w poprzednim wpisie). W wyniku przeprowadzonej analizy sąd może odrzucić wniosek, wezwać wnioskodawcę na rozprawę w celu złożenia wyjaśnień, a nadto wniosek oddalić.

Jeżeli sąd uzna, że wniosek zasługuje na uwzględnienie, wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości, w którym:

1. wymienia imię i nazwisko, miejsce zamieszkania, adres oraz numer PESEL dłużnika (upadłego), a jeżeli upadły nie posiada numeru PESEL – dane umożliwiające jego jednoznaczną identyfikację;
2. określa, że upadły jest osobą nieprowadzącą działalności gospodarczej;
3. wzywa wierzycieli upadłego do zgłaszania wierzytelności w terminie trzydziestu dni od dnia obwieszczenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości w Rejestrze;
4. wzywa osoby, którym przysługują prawa oraz prawa i roszczenia osobiste ciążące na nieruchomości należącej do upadłego, jeżeli nie zostały ujawnione w księdze wieczystej, do ich zgłaszania w terminie trzydziestu dni od dnia obwieszczenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości w Rejestrze, pod rygorem utraty prawa powoływania się na nie w postępowaniu;
5. wyznacza sędziego-komisarza oraz syndyka.

Jeżeli wierzytelność została zgłoszona przez wierzyciela po upływie terminu wyznaczonego do zgłaszania wierzytelności, bez względu na przyczynę opóźnienia, czynności już dokonane w postępowaniu upadłościowym są skuteczne wobec tego wierzyciela, zgłoszenie nie ma wpływu na złożone już plany podziału, a jego uznaną wierzytelność uwzględnia się tylko w planach podziału funduszów masy upadłości sporządzonych po jej uznaniu.

Jeżeli postanowienie dotyczące wierzytelności zgłoszonej po upływie terminu wyznaczonego do zgłaszania wierzytelności nie zostało wydane albo nie stało się prawomocne do dnia zakończenia lub umorzenia postępowania upadłościowego, postępowanie w tym zakresie podlega umorzeniu.

Jeżeli jednak wierzytelność zgłoszono po zatwierdzeniu ostatecznego planu podziału funduszów masy upadłości, pozostawia się ją bez rozpoznania. Po upływie terminu wyznaczonego do zgłaszania wierzytelności syndyk uzupełnia listę wierzytelności w miarę zgłaszania wierzytelności. Jeżeli zgłoszono wierzytelności po przekazaniu listy wierzytelności sędziemu-komisarzowi, syndyk sporządza uzupełnienie listy wierzytelności obejmujące takie wierzytelności wraz z zaznaczeniem, w jaki sposób będą zaspokajane.

Warto dodać, że w postępowaniu upadłościowym konsumenckim, wszystkie skutki związane z ogłoszoną upadłością powstają z dniem wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości (nie zaś z dniem uprawomocnienia się tego postanowienia). Postanowienie o ogłoszeniu upadłości doręcza się również syndykowi, zaś o ogłoszeniu upadłości powiadamia się właściwą izbę administracji skarbowej oraz właściwy oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.

Wydanie postanowienia o ogłoszeniu upadłości kończy pierwszy etap postępowania i otwiera drugi etap – postępowania właściwego, w którym główną rolę odgrywają sędzia-komisarz oraz syndyk. O drugim etapie omawianego postępowania będzie mowa w kolejnym artykule.