Sąd może orzec rozwód gdy nastąpi zupełny oraz trwały rozkład pożycia pomiędzy małżonkami, a także gdy ustały pomiędzy nimi wszelkie więzi. Może on być orzeczony z wyłącznej winy jednej strony, z winy obojga małżonków lub na zgodny wniosek Stron Sąd może zaniechać orzekania o winie.
Do orzeczenia przez Sąd wyłącznej winy dochodzi w przypadku działania lub zaniechania jednego z małżonków, które narusza przepisy obowiązującego prawa i zasady współżycia społecznego powodując zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego. Przykłady takich zachowań to m.in. popadnięcie w nałóg, dopuszczanie się gróźb, zdrada czy agresja.
Wejście w nowy związek o orzeczenie winy
W czasie trwania postępowania do roli Sądu należy ustalenie kiedy strona dopuściła się zdrady małżeńskiej, jak w tamtym momencie wyglądały relacja stron i czy uprzednio doszło już do rozkładu pożycia małżeńskiego. Trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego oraz wygaśnięcie wszelkich więzi łączących małżonków mogło nastąpić jeszcze przed wstąpieniem strony w nowy związek. W takiej sytuacji zdrada nie była przyczyną rozpadu małżeństwa, a więc nie można uznać tego za przesłankę wyłącznej winy.
Takie stanowisko przyjmuje Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 września 2000 r.:
„Związek jednego z małżonków z innym partnerem w czasie trwania małżeństwa, lecz po dacie wystąpienia zupełnego i trwałego rozkładu pożycia między małżonkami, nie daje podstawy do przypisania temu małżonkowi winy za ten rozkład” (sygn. akt sprawy IV CKN 112/00).
Co ważne, nawet jeśli dopuszczenie się zdrady nie wpłynęło na rozpad pożycia małżeńskiego to ten sam małżonek mógł uprzednio poprzez inne działanie lub zaniechanie doprowadzić do rozpadu małżeństwa i wygaśnięcia wszelkich więzi.
Czy wejście w nowy związek przed orzeczeniem rozwodu może być negatywnie oceniane przez Sąd?
Kwestia ta jest bardzo ocenna. Należy ją traktować i rozpatrywać indywidualnie, biorąc pod uwagę wszelkie towarzyszące okoliczności. Trzeba tu wskazać, że zgodnie z przepisami prawa rodzinnego małżonkowie są zobowiązani do wzajemnej pomocy, wierności i współdziałania dla dobra rodziny. Trwając w małżeństwie powinni przestrzegać wyżej wymienionych obowiązków, nawet jeśli planują rozwód.
Jak wygląda kwestia wejścia w nowy związek w przypadku separacji? Jeśli małżeństwo pozostaje w separacji, co oczywiste żadne z nich nie może zawrzeć nowego związku małżeńskiego. Separacja polega na uchyleniu wspólnoty małżeńskiej, to środek prawny łagodniejszy niż rozwód, pozwalający przemyśleć małżonkom kwestie dotyczące wspólnej przyszłości.
Nie da się jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, czy budowanie nowego związku w czasie separacji zostanie uznane przez Sąd przy rozwodzie jako zdrada? Czy będzie stanowiło podstawę do przypisania winy jednemu z małżonków? To kwestia zależna od okoliczności towarzyszących, powinna być rozpatrywana indywidualnie.
