Rozwód z orzeczeniem o winie jest przeprowadzany w sytuacji, gdy jedno lub oboje małżonkowie są winni rozkładu pożycia małżeńskiego. Czy choroba psychiczna małżonka wyłącza taką możliwość? Odpowiadamy na częste wątpliwości.
W świetle obowiązującego prawa Sąd nie orzeknie rozwodu, gdy:
- wskutek rozwodu ucierpi dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków;
- rozwód jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;
- rozwodu żąda małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia (chyba, że drugi małżonek wyraził zgodę na rozwód lub go odmówił, ale jego odmowa stoi w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego).
Rozwód z małżonkiem chorym psychicznie
Nie jest to jasno określone w obowiązujących przepisach, kwestia zależy od indywidualnej oceny sytuacji i konkretnych okoliczności sprawy Sąd może stwierdzić, że z uwagi na chorobę psychiczną lub fizyczną jednego z małżonków na drugim ciąży obowiązek opieki, więc rozwód będzie stał w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego. Nie jest to jednak zasada, a jedynie jedna z sytuacji pojawiających się w orzecznictwie.
Warte uwagi jest w tym zakresie orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 1999 r., sygn. akt I CKN 1050/97 przyjmujące odwrotne stanowisko:
„obowiązek małżonków przewidziany w art. 23 K.r.io. (wspólnego pożycia, wzajemnej pomocy i wierności oraz współdziałania dla dobra rodziny), może być wyłączony, jeżeli zachowanie będące wynikiem choroby psychicznej małżonka uzasadnia zwolnienie z tego obowiązku drugiego z małżonków”.
Czy choroba psychiczna może być przyczyną rozpadu małżeństwa?
Zdarzają się sytuacje, gdy choroba psychiczna małżonka może być uciążliwa i oddziaływać na całą rodzinę. Niekiedy może również stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia, jednakże uznanie choroby psychicznej jako przesłankę do orzeczenia rozwodu jest kwestią sporną.
W doktrynie dominuje pogląd, że sam fakt choroby psychicznej nie może stanowić jedynej przyczyny rozpadu małżeństwa. Należy wykazać, że zachodzi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy trwałym oraz zupełnym rozkładem pożycia stron a dolegliwościami zdrowotnymi i zachowaniami chorego małżonka. Nie mogą także wystąpić przesłanki negatywne orzeczenia rozwodu.
W ślad za wyrokiem SN z dnia 2 grudnia 1957 r., sygn. akt I CR 140/57:
„choroba psychiczna, jeśli ma cechy choroby długotrwałej i poważnej, w zasadzie stanowi powód do rozwodu. Na sądzie ciąży obowiązek wyjaśnienia stanu choroby oraz ewentualnych skutków tej choroby w zakresie powstawania rozkładu pożycia”.
Czy małżonek chory psychicznie może zostać wyłącznym winnym rozpadowi pożycia?
Linia orzecznictwa jest jasna. Gdy choroba powoduje zachowania niezależne od woli małżonka, nie można przypisać choremu małżonkowi wyłącznej winy za rozpad pożycia. W ślad za wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 5 stycznia 2001 r.(V CKN 915/00), „choroba psychiczna małżonka nie wyklucza przypisania mu współwiny trwałego i zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego”.
Specjalizujemy się w prawie rodzinnym. Jeśli stoisz przed perspektywą postępowania sądowego, poznaj zakres wsparcia naszej Kancelarii Adwokackiej.
