Konieczność odbycia kary pozbawienia wolności nie musi wiązać się wyłącznie z przebywaniem w zakładzie karnym. Przepisy Kodeksu karnego wykonawczego regulują aspekty prawne związane wykonaniem kary w systemie dozoru elektronicznego, czyli kontroli zachowania skazanego przy użyciu środków technicznych. Omawiamy szczegóły tego rozwiązania.
System dozoru elektronicznego umożliwia skazanemu odbycie nałożonej kary w jego miejscu zamieszkania. Zastosowanie takiego rozwiązania realizowane jest poprzez zastosowanie systemów elektronicznych, które przez wbudowane funkcje ograniczają skazanemu swobodne opuszczanie miejsca zamieszkania.
Urządzenie w swoim wyglądzie przypomina zegarek, który zakłada się najczęściej na nogę skazanego. Ma ono wbudowany nadajnik. Ponadto, na pełny system dozoru składa się także urządzenie monitorujące zainstalowane w domu skazanego.
Na czym polega dozór elektroniczny?
Nadzór elektroniczny polega na przebywaniu przez skazanego w wyznaczonych przez Sąd godzinach w miejscu jego zamieszkania. Istotnym jest, iż lokalizacja, w której znajduje się osoba podlegająca takiemu nadzorowi, jest nieustannie monitorowana, a każde naruszenie zasad (np. opuszczenie miejsca zamieszkania w niewyznaczonych godzinach) powoduje niezwłoczne poinformowanie o tym fakcie sądu i kuratora.
Podleganie dozorowi elektronicznemu nie wyklucza skazanego z życia społecznego oraz zawodowego, nie wyłącza możliwości świadczenia pracy czy kontaktów z rodziną. To ważny aspekt.
Kiedy można skorzystać z dozoru elektronicznego?
Zezwolenie na odbycie kary pozbawienia wolności w formie dozoru elektronicznego zależy od Sądu. Wskazać należy, iż żeby zastosować wyżej wskazaną możliwość, kara nie może przekraczać jednego roku i sześciu miesięcy. Ponadto skazany musi posiadać miejsce stałego pobytu (nie zameldowania), jak również pełnoletnie osoby zamieszkujące ze skazanym muszą wyrazić zgodę na takie rozwiązanie. W przypadku, gdy skazany zamieszkuje w wynajętej nieruchomości, konieczne będzie także uzyskanie zgody właściciela lokalu.
Zgodnie z przepisami niemożliwym jest odbycie kary w formie dozoru elektronicznego w sytuacji, gdy zachodzi recydywa wielokrotna, określona w art. 64 § 2 K.K. To znaczy: jeżeli sprawca uprzednio skazany za przestępstwo umyślne na karę pozbawienia wolności popełnia w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary umyślne przestępstwo podobne do przestępstwa, za które był już skazany lub popełnia ponownie umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu, przestępstwo zgwałcenia, rozboju, kradzieży z włamaniem lub inne przestępstwo przeciwko mieniu popełnione z użyciem przemocy lub groźbą jej użycia.
Ponadto, niemożliwym jest poddanie dozorowi elektronicznemu osób, wobec których orzeczono karę aresztu lub zastępczą karę aresztu za wykroczenie, zastępczą karę pozbawienia wolności za wykroczenie skarbowe, karę porządkową lub środek przymusu skutkujący pozbawienie wolności oraz osoby skazane na karę aresztu wojskowego.
Kto może wystąpić o taką karę i kto o niej decyduje?
Postanowienie w tym przedmiocie wydaje właściwy sąd penitencjarny, w okręgu którego skazany przebywa. Za wykonanie postanowienia odpowiada sąd penitencjarny, w okręgu którego kara ma zostać wykonana.
Z wnioskiem o taką karę może wystąpić:
- Skazany,
- Obrońca skazanego,
- Prokurator,
- Kurator sądowy zawodowy.
W sytuacji, gdy skazany przebywa w zakładzie karnym, wnioskować może również dyrektor zakładu karnego Na postanowienie Sądu w tym przedmiocie przysługuje zażalenie do Sądu odwoławczego. Ewentualny ponowny wniosek może zostać złożony przez skazanego bądź jego obrońcę po upływie trzech miesięcy.
Jakie dokumenty są konieczne do złożenia wniosku?
Do wniosku o zezwolenie na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego należy dołączyć:
- zgodę osób pełnoletnich zamieszkujących ze skazanym w miejscu odbycia kary (gdy skazany nie mieszka sam)
- zgodę właściciela lokalu (w przypadku, gdy skazany będzie odbywał karę w wynajętej nieruchomości)
Wniosek składa się na piśmie wraz z uzasadnieniem.
