Obowiązek alimentacyjny jest instytucją prawną mającą zapewnić środki utrzymania tym członkom rodziny, którzy nie są w stanie samodzielnie zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb. Najczęściej Sąd orzeka o nim w kontekście małoletnich dzieci, choć nie jest to jedyna możliwość.
Obowiązek alimentacyjny można wypełniać w całości lub w części poprzez świadczenia pieniężne oznaczone najczęściej kwotowo (rzadziej już ułamkowo od dochodów zobowiązanego), jak i poprzez osobiste starania polegające na pracy w rodzinnym gospodarstwie (dbanie o dom, piecza nad dziećmi, dbanie o ich edukacje i zdrowie).
Jak ubiegać się o alimenty?
W sytuacji, gdy osoba zobowiązana nie chce w sposób dobrowolny realizować swojego obowiązku alimentacyjnego, uprawniony może wystąpić do Sądu Rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania uprawnionego lub zobowiązanego (zgodnie z przepisami KPC powód może sam zadecydować o właściwości) z pozwem o alimenty. Wówczas Sąd bada w pierwszej kolejności zasadność powództwa, a następnie usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz możliwości zarobkowe zobowiązanego. Na tej podstawie ustala w wyroku wysokość świadczenia.
Istnieją sytuacje, w których do realizacji obowiązku alimentacyjnego zobowiązanych jest kilka osób. Taka sytuacja może mieć miejsce np. gdy rodzic w podeszłym wieku mający trójkę dzieci popada w niedostatek i potrzebuje wsparcia. Zgodnie z doktryną dzieci nie odpowiadają solidarnie. Oznacza to, że każde z nich jest zobowiązane pomóc rodzicowi stosownie do jego usprawiedliwionych potrzeb, a także swoich możliwości zarobkowych i majątkowych. W praktyce polega to na tym, że Sąd orzeknie o obowiązku każdego z dzieci odrębnie i wcale nie muszą to być jednakowe kwoty.
Czy inflacja wpływa na wartość alimentów?
W związku z inflacją zmieniają się ceny produktów i usług. Oznacza to, że alimenty zasądzone kilka lat temu mogą stracić na aktualności i być niewystarczające. W takich przypadkach w wyniku m.in. zmiany siły nabywczej pieniądza, zmiany stosunków (m.in. jeśli rodzic, który dotychczas spełniał część swojego obowiązku alimentacyjnego poprzez osobiste starania przestanie się angażować) lub zmiany potrzeb uprawnionego – uprawniony (lub jego opiekun) może wystąpić do Sądu z powództwem o podwyższenie alimentów.
Co ważne, jest to uprawienie obustronne. To znaczy, gdy zmienią się możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego rodzica, może on wystąpić do Sądu z powództwem o obniżenie alimentów.
