Zawarcie związku małżeńskiego niesie za sobą wiele skutków, które mogą pozostać nieodwracalne. Oprócz zmiany stanu cywilnego nupturientów czy powstania wspólności majątkowej, pomiędzy małżonkiem, a krewnymi drugiego z nich rodzi się stosunek zwany powinowactwem, o którym k.r.o. wspomina w art. 618.
JAKA JEST RÓŻNICA MIĘDZY POKREWIEŃSTWEM, A POWINOWACTWEM?
Powinowactwo, tak jak pokrewieństwo jest liczone w stopniach oraz liniach, w ten sam sposób. Różnica pomiędzy tymi dwoma stosunkami polega na sposobie ich powstania. Pokrewieństwo wynika z pochodzenia, z więzów rodzinnych, natomiast powinowactwo powstaje wskutek zdarzenia prawnego, z mocy prawa, w momencie zawarcia małżeństwa.
CZY MOŻLIWE JEST ZAWARCIE MAŁŻEŃSTWA PRZEZ SPOWINOWACONYCH?
Powinowactwo, tak jak pokrewieństwo jest jedną z przeszkód małżeńskich, która stanowi przesłankę do jego unieważnienia. Powództwo w tej sprawie może wnieść każdy z małżonków. Przepis art. 14 k.r.o. ustanawia zakaz małżeństwa między spowinowaconymi w linii prostej, a więc między małżonkiem, a wstępnymi i zstępnymi drugiego małżonka. Nie ma jednak charakteru bezwzględnego, ponieważ dopuszczono możliwość zawarcia związku małżeńskiego pomiędzy powinowatymi z ważnych powodów, gdy uzyskają na to zgodę sądu.
CZY PO ROZWODZIE STOSUNEK POWINOWACTWA WYGASA?
Nie wygasa. Przepis art. 618 wprost wskazuje, że powinowactwo trwa nadal po ustaniu małżeństwa – zarówno w razie śmierci jednego z małżonków oraz w wyniku orzeczenia przez sąd rozwodu, a więc stwierdzenia trwałego i zupełnego rozkładu pożycia. Inaczej wygląda to w przypadku unieważnienia małżeństwa. W przeciwieństwie do ustania, konstytutywne orzeczenie sądu w tej kwestii powoduje usunięcie wszystkich jego skutków i prawnie traktuje się je, jakby ono nigdy nie istniało.
Oczywiście nie zawsze jest możliwość wymazania wszystkich okoliczności, jakie zrodziło zawarcie małżeństwa, później unieważnionego. Wówczas, do spraw związanych ze wspólnymi dziećmi czy majątkowych stosuje się odpowiednio przepisy o rozwodzie, o czym stanowi art. 21 k.r.o.. Uregulowanie tej kwestii przez ustawę jest szczególnie istotne ze względu na nieodwracalność tych skutków.
Podsumowując kwestię powinowactwa po rozwodzie: przez jego orzeczenie powinowactwo trwa nadal, w przeciwieństwie to instytucji unieważnienia małżeństwa. Rozwód, jako jeden ze sposobów ustania małżeństwa, nie powoduje cofnięcia wszystkich jego skutków od początku jego trwania, co powoduje trwałą niemożność zawarcia związku małżeńskiego między jednym z byłych małżonków, a wstępnymi lub zstępnymi drugiego z nich.
