Polskie ustawodawstwo przewiduje możliwość uzyskania przez obywatela rozwodu również za granicą. Procedura uznania przez Polskę takiego wyroku przyjmuje różne formy w zależności od tego, kiedy doszło do rozwodu oraz jakie państwo orzekało w tym zakresie.
W przypadku rozwodu zagranicznego nasuwa się pytanie: co zrobić, aby orzeczenie sądu zostało uwzględnione również w Polsce. Od czego zależy procedura uznania takiego wyroku. Wpływają na to czynniki takie, jak m. in. w jakim państwie doszło do rozwodu, czy było to państwo członkowskie Unii Europejskiej oraz kiedy zapadł wyrok zagranicznego Sądu.
Jak wyglądają procedury uznania wyroku rozwodowego wydanego za granicą?
Istnieją trzy tryby takich procedur:
- Wyroki rozwodowe wydane przez sądy państw członkowskich Unii Europejskiej po 1 maja 2004 roku są bezpośrednio uznawane przez polskie władze i podlegają jedynie procedurze rejestracji,
- Wyroki rozwodowe wydane przez sądy państw niebędących członkami Unii Europejskiej po 1 lipca 2009 roku są także bezpośrednio uznawane przez polskie władze i podlegają jedynie procedurze rejestracji,
- Wyroki rozwodowe wydane przez sądy państw członkowskich Unii Europejskiej przed 1 maja 2004 roku lub przez sądy pozostałych państw przed 1 lipca 2009 roku mogą zostać uznane na terytorium RP tylko w wyniku przeprowadzenia postępowania w Sądzie Okręgowym.
Sądowe uznanie wyroku wiąże się ze złożeniem odpowiedniego wniosku. Wniosek składa się do Sądu Okręgowego właściwego dla miejsca zamieszkania tej strony, która mieszka w Polsce. W sytuacji, gdy obie strony zamieszkują za granicą, właściwy jest zawsze Sąd Okręgowy w Warszawie.
Co powinien zawierać wniosek do Sądu?
Wniosek składa się w czterech jednakowych egzemplarzach i powinien zawierać informacje takie jak m.in.: imię, nazwisko i adres wnioskodawcy, imię, nazwisko i adres uczestnika postępowania (była żona, były mąż), datę i miejsce zawarcia związku małżeńskiego, informacja o obywatelstwie, uzasadnienie. Ponadto, niezbędne będą dokumenty w postaci wyroku rozwodowego w oryginale, informacja o prawomocności, tłumaczenie przysięgłe, odpis aktu małżeństwa.
Rejestracji takiego wyroku dokonuje się w Urzędzie Stanu Cywilnego w Polsce. Można to zrobić osobiście bądź udzielając pełnomocnictwa do dokonania tej czynności osobie przebywającej w Polsce. Rejestracja polega na wpisaniu do aktu małżeństwa wzmianki dodatkowej o rozwiązaniu małżeństwa.
Jakie dokumenty są potrzebne przy rejestracji wyroku rozwodowego? Jak długo to trwa?
Do dokonania rejestracji niezbędny będzie m.in. dokument stwierdzający tożsamość, wniosek o uznanie wyroku zagranicznego, oryginał zagranicznego orzeczenia o rozwodzie, urzędowe tłumaczenie, informacja o prawomocności wyroku. Nie jest to procedura ciągnąca się miesiącami, zazwyczaj USC przeprowadza ją niezwłocznie. Chyba, że sprawa wymaga przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego, nie później niż w ciągu miesiąca, a jeżeli sprawa jest szczególnie skomplikowana – nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania.
Kiedy orzeczenie rozwodowe zagranicznego Sądu nie podlega uznaniu?
Art. 1146 § 1 k.p.c. mówi o tym, że orzeczenie nie podlega uznaniu, jeżeli:
- nie jest prawomocne w państwie, w którym zostało wydane,
- zapadło w sprawie należącej do wyłącznej jurysdykcji sądów polskich,
- pozwanemu, który nie wdał się w spór co do istoty sprawy, nie doręczono należycie i w czasie umożliwiającym podjęcie obrony pisma wszczynającego postępowanie,
- strona w toku postępowania była pozbawiona możności obrony,
- sprawa o to samo roszczenie między tymi samymi stronami zawisła w Rzeczypospolitej Polskiej wcześniej niż przed sądem państwa obcego,
- jest sprzeczne z wcześniej wydanym prawomocnym orzeczeniem sądu polskiego albo wcześniej wydanym prawomocnym orzeczeniem sądu państwa obcego, spełniającym przesłanki jego uznania w Rzeczypospolitej Polskiej, zapadłymi w sprawie o to samo roszczenie między tymi samymi stronami,
- uznanie byłoby sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej (klauzula porządku publicznego).
