Sprawy o podział majątku wspólnego małżonków z uwagi na wielość potencjalnych roszczeń, a także wzajemnych rozliczeń Stron – nie są sprawami prostymi. Co więcej, nie wszyscy zdają sobie sprawę, że podziału majątku wspólnego można dokonać jeszcze przed rozwodem.
KIEDY MOŻNA PRZEPROWADZIĆ PODZIAŁ MAJĄTKU WSPÓLNEGO MAŁŻONKÓW?
Warunkiem dokonania podziału majątku wspólnego małżonków jest zniesienie wspólności majątkowej. Wówczas podziału majątku można dokonać:
a) przed rozwodem,
b) w trakcie rozwodu – w wyroku rozwodowym Sąd może orzec również o podziale majątku wspólnego, jeśli nie spowoduje to nadmiernej zwłoki w postępowaniu, ponadto niezależnie od postępowania rozwodowego małżonkowie, którzy nie pozostają we wspólności majątkowej, mogą prowadzić odrębne postępowanie lub też dokonać umownego podziału majątku wspólnego,
c) po rozwodzie;
ROZDZIELNOŚĆ MAJĄTKOWA A PODZIAŁ MAJĄTKU PRZED ROZWODEM
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, po zawarciu małżeństwa pomiędzy jego stronami powstaje z mocy prawa wspólność majątkowa. Istotne jest również, że małżonkowie mogą w dowolnym momencie modyfikować łączące ich stosunki majątkowe – również wyłączyć wspólność (ustanowić rozdzielność majątkową).
W celu ustanowienia rozdzielności majątkowej małżonkowie muszą udać się do notariusza i zawrzeć umowę majątkową w formie aktu notarialnego. Istotne jest natomiast, że wówczas małżonkowie muszą mieć zgodną wolę w zakresie zawarcia przedmiotowej umowy.
Należy wskazać, że prawo przewiduje możliwość ustanowienia rozdzielności majątkowej małżonków przez Sąd. Żeby Sąd mógł wydać przedmiotowe orzeczenie, muszą jednak wystąpić tzw. „ważne powody”, którymi są m. in. trwonienie majątku wspólnego, uzależnienie od hazardu, zaciąganie licznych zobowiązań finansowych przez jego z małżonków. Istotne jest, że niniejszy sposób zniesienia ustroju wspólności majątkowej jest dużo bardziej czasochłonny, a ponadto nie daje gwarancji, że Sąd uwzględni powództwo.
PODZIAŁ MAJĄTKU PRZED ROZWODEM – W JAKI SPOSÓB GO PRZEPROWADZIĆ?
Podział majątku wspólnego przed rozwodem można przeprowadzić:
a) umownie,
b) sądowo;
PODZIAŁ MAJĄTKU PRZED ROZWODEM U NOTARIUSZA
Umowny podział majątku może być dokonany przez małżonków w dowolnej formie. Istotne jest natomiast, że w przypadku, gdy w skład majątku wspólnego wchodzi nieruchomość lub prawo użytkowania wieczystego – podział majątku wspólnego przed rozwodem należy przeprowadzić w formie aktu notarialnego. Dodatkowo, jeśli w skład majątku wspólnego małżonków wchodzi przedsiębiorstwo – wymagana jest forma pisemna z podpisami notarialnie poświadczonymi.
W innych przypadkach małżonkowie mają dowolność co do formy zawartej umowy. Bazując na doświadczeniu zalecamy jednak skorzystanie z wsparcia notariusza.
Podział majątku przed rozwodem u notariusza polega na zawarciu umowy w formie aktu notarialnego. Strony ustalają w niej składniki majątku wspólnego oraz ich wartość. Dodatkowo taka umowa może również zawierać rozliczenie nakładów poczynionych przez małżonków z ich majątków odrębnych na majątek wspólny (lub z majątku wspólnego na ich majątki odrębne).
Notarialny podział majątku przed rozwodem – w przypadku, gdy strony potrafią współdziałać w tym zakresie – jest najbezpieczniejszą opcją, ponieważ notariusz zadba o to, aby umowa o podział majątku wspólnego przed rozwodem była skonstruowana poprawnie, obejmowała wszystkie potencjalne roszczenia i jak najlepiej zabezpieczała interesy małżonków.
SĄDOWY PODZIAŁ MAJĄTKU PRZED ROZWODEM
Podziału majątku można dokonać również przed Sądem. Najczęściej małżonkowie decydują się na ten krok, gdy brak jest między nimi porozumienia w zakresie sposobu podziału, wartości majątku wspólnego lub gdy występuje problem co do uznania wysokości poniesionych nakładów.
Sprawa o podział majątku przed rozwodem jest trudna i czasochłonna. Poza wielością trudnych do udowodnienia roszczeń jak np.: żądanie ustalenia nierównych udziałów, rozliczenie spłaconych długów, rozliczenie nakładów, roszczenie o bezumowne korzystanie jak również o wydanie rzeczy, należy pamiętać o terminach procesowych oraz składaniu stosownych wniosków dowodowych.
PODZIAŁ MAJĄTKU WSPÓLNEGO PRZED ROZWODEM CZY PO ROZWODZIE?
Z perspektywy prawnej najistotniejsza jest data ustania wspólności majątkowej małżonków (data ustanowienia rozdzielności), niezależnie od tego czy będzie przypadała przed, czy po rozwodzie.
Decyzja w tym zakresie powinna być indywidualna oraz uwzględniać wszelkie czynniki towarzyszące. Należy mieć na uwadze np. fakt, iż rozwód może trwać nawet kilka lat, wobec czego oczekiwanie na jego zakończenie może uniemożliwić sprzedaż nieruchomości. Z drugiej strony, czasem po rozwodzie negatywne emocje małżonków nieco opadają, wobec czego łatwiej jest im dojść do porozumienia w zakresie podziału majątku.
Niezależnie od czasu dokonania podziału majątku wspólnego należy podkreślić, że jest to postępowanie niezwykle trudne, wymagające dobrej znajomości przepisów oraz orzecznictwa, jak również niekiedy wiążące się z wieloma emocjami, które mogą zakłócić chłodną ocenę sytuacji. W związku z powyższym warto powierzyć prowadzenie swojej sprawy doświadczonemu adwokatowi, co pomoże uchronić się od negatywnych skutków finansowych.
