Rozwód jest sytuacją trudną, stresującą i bolesną nie tylko dla małżonków, ale również dla ich dzieci. W celu zapobiegnięcia powstawania ewentualnych konfliktów na tle rodzicielskim, można zawrzeć porozumienie wychowawcze.
Porozumienie wychowawcze to ustalenia między rodzicami, dokonywane w celu wypracowania reguł porozwodowej opieki nad wspólnymi dziećmi. Polega na uzgodnieniu zasad sprawowania pieczy, wskazania obowiązków i praw, częstotliwości i sposobu kontaktów z dziećmi, kwestii finansowych oraz edukacyjnych.
Jaką formę powinno mieć porozumienie wychowawcze?
Prawo nie narzuca szczególnej formy porozumienia wychowawczego ani elementów, które musi zawierać. Z reguły jest pisemną umową między rodzicami, wskazującą strony, wypracowane ustalenia oraz zawierającą podpisy obojga małżonków. Dopuszczalne jest również porozumienie ustne, podane do protokołu.
Czy porozumienie wychowawcze jest niezbędne?
Nie, wypracowanie porozumienia nie jest obowiązkowe, jednak w wielu sytuacjach może ułatwić rodzicom sprawowanie opieki, wykluczyć spory, a także przyspieszyć postępowanie.
Co warto zawrzeć w porozumieniu wychowawczym?
Z uwagi na to, że porozumienie ma wykluczyć ewentualne spory na tle wychowawczym, powinno być sporządzone w sposób szczegółowy, zawierać konkretne ustalenia, do których przestrzegania zobowiążą się rodzice.
Kwestiami wartymi uregulowania są: ustalenie miejsca zamieszkania małoletniego, kontakty z dzieckiem – ustalenie częstotliwości, czasu i terminów spotkań oraz informowanie o odwołaniu wizyty, sposobu spędzania przez dziecko świąt, urodzin i innych ważnych wydarzeń, organizacji i spędzania ferii zimowych, wakacji, wyjazdów krajowych i zagranicznych.
Można również wskazać sposób podejmowania decyzji dotyczących edukacji – wybór szkoły, uczestnictwo w wywiadówkach i wydarzeniach szkolnych, wybór zajęć pozalekcyjnych i korepetycji. Warto też zwrócić uwagę na aspekty alimentacyjne i finansowe. Porozumienie dotyczące opłacania alimentów, zajęć dodatkowych, wycieczek, prywatnego leczenia oraz innych wydatków może zapobiec wielu nieporozumieniom na przyszłość.
Małżonkowie mogą w porozumieniu wychowawczym ustalić także inne kwestie takie jak m.in.: aspekty zdrowotne, wybór form i miejsc leczenia, dostęp do dokumentacji medycznej, dysponowanie majątkiem małoletniego, wskazanie osób trzecich, które mogą sprawować pieczę nad dzieckiem, spędzanie czasu wolnego, posiadanie dowodu osobistego i paszportu dziecka.
Wymienione kwestie nie są katalogiem zamkniętym. To od rodziców zależy, które sprawy chcą uregulować, na co chcą zwrócić uwagę ustalając zasady sprawowania opieki.
Czy sąd ma obowiązek uwzględnić porozumienie wychowawcze?
Art. 58 § 1 k.r.o. wskazuje, iż Sąd ma obowiązek uwzględnić porozumienie, które wypracowali rodzice, gdy jest ono zgodne z dobrem dziecka. Wypracowane stanowisko małżonków jest dla Sądu bardzo dobrym przykładem pokazania chęci współdziałania i podjęcia wspólnych kroków prowadzących do dbania o dobro dziecka. Jeśli rodzicom nie uda się ustalić wspólnych zasad – to Sąd orzeka o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej.
Czy można zmieniać zasady porozumienia wychowawczego?
Nie jest to sztywna umowa, niepodlegająca modyfikacjom. W momencie, kiedy ustalenia między małżonkami przybiorą inną treść i będzie to umotywowane dobrem dziecka, porozumienie można uzupełnić bądź zmienić przez dodanie np. aneksu.
Czy trzeba zawrzeć porozumienie wychowawcze w celu sprawowania opieki naprzemiennej?
Porozumienie wychowawcze jest elementem koniecznym w sytuacji, gdy rodzice chcieliby sprawować władzę rodzicielską w postaci opieki naprzemiennej. Rodzice muszą wykazać wolę oraz zdolność sprawowania pieczy w sposób naprzemienny.
Taka opieka polega na wspólnym sprawowaniu władzy rodzicielskiej, mieszkaniu z każdym z rodziców na zmianę przez proporcjonalną ilość czasu. Częstotliwość zmian miejsca zamieszkania jest zależna od ustaleń rodziców zawartych w porozumieniu wychowawczym. Taki sposób opieki wymaga od rodziców ogromnego zaangażowania, w celu zapewnienia dziecku poczucia „domowego ciepła” i przynależności, ale odpowiednio prowadzona zapewnia podtrzymanie więzi między małoletnim, a obojgiem rodziców. Sąd powierza rodzicom opiekę naprzemienną w sytuacji, gdy stwierdzi, że będzie to rozwiązaniem lepszym dla dobra dziecka, niż mieszkanie tylko z jednym z rodziców, w celu zapewnienia równego udziału rodziców w procesie wychowawczym (zob. Sygn. akt IV C 1212/17, 27 listopada 2017 r.).
Zamieszczony na niniejszej stronie wpis ma wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowi pomocy prawnej w rozumieniu ustawy Prawo o adwokaturze.
