Nie zawsze po rozwodzie małżonkowie decydują się na podział majątku od razu. Czasem emocje związane z rozstaniem jeszcze nie zdążyły opaść lub byli małżonkowie próbują dojść do porozumienia odnośnie do potencjalnych spłat lub rozdzielenia poszczególnych składników. Czy zatem byli małżonkowie mogą samodzielnie dysponować składnikami niepodzielonego majątku wspólnego i zbywać je bez zgody drugiego z nich?
CZYM JEST MAJĄTEK WSPÓLNY MAŁŻONKÓW?
W pierwszej kolejności należy przypomnieć, że w skład majątku wspólnego małżonków wchodzą co do zasady przedmioty majątkowe, które małżonkowie nabyli wspólnie (lub wyłącznie jedno z nich) w czasie trwania wspólności majątkowej.
JAK MOŻNA DOKONAĆ PODZIAŁU MAJĄTKU WSPÓLNEGO BYŁYCH MAŁŻONKÓW?
Podział majątków może mieć dwie formy:
- może zostać dokonany w drodze umowy zawartej między byłymi małżonkami przed notariuszem
- lub w toku postępowania sądowego;
W toku postępowania o podział majątku wspólnego byłych małżonków rozliczana jest całość stosunków majątkowych stron według ich stanu na dzień ustania wspólności majątkowej oraz cen w chwili dokonania podziału.
CO W PRZYPADKU, GDY JEDEN Z MAŁŻONKÓW DOKONA ZBYCIA NIEKTÓRYCH SKŁADNIKÓW MAJĄTKU WSPÓLNEGO W TOKU POSTĘPOWANIA O JEGO PODZIAŁ LUB JESZCZE PRZED JEGO WSZCZĘCIEM?
Gdy wspólność majątkowa byłych małżonków ustanie, wówczas strony mogą rozporządzać swoim udziałem tylko w przypadku, gdy uzyskają zgodę drugiego z nich. Jeśli taka czynność zostanie dokonana bez wymaganej zgody, wówczas jest ona bezskuteczna, gdy narusza uprawnienie innego współwłaściciela i nie wywołuje skutków prawnych. Takie stanowisko wyraził SN w uchwale 7 sędziów z dnia 15 października 1962 r.
Co więcej, w przypadku, gdy jeden z małżonków celowo niszczy lub też uszczupla majątek wspólny czyniąc tym szkodę dla rodziny – wartość uszczuplenia powinna zostać wzięta pod uwagę w rozliczeniach majątku wspólnego małżonków lub też przy ustalaniu udziałów małżonków w majątku wspólnym.
W sytuacji, gdy rozporządzenie majątkiem bez zgody drugiego z małżonków jest bezskuteczne – Sąd w podziale majątku powinien działać tak, jakby rozporządzenie nie zostało dokonane (tj. uwzględniając stan przedmiotu z chwili ustania wspólności majątkowej, a cenę z chwili dokonania podziału) i uwzględnić te rozliczenia orzekając o podziale, a także ewentualnych spłatach.
Powyższe oznacza, iż Sąd może nie uwzględnić ceny, którą otrzymał małżonek zbywający przedmiot, lecz jej realną wartość w chwili orzekania o podziale.
Należy również mieć na uwadze, iż byli małżonkowie mogą swobodnie korzystać z finansów stanowiących majątek wspólny w zakresie zaspokajania własnych, usprawiedliwionych potrzeb. Wówczas nie będą one podlegały rozliczeniu, jednak wyłącznie w ww. zakresie.
