Istotą ubezwłasnowolnienia jest zabezpieczenie interesów i dobra osoby ubezwłasnowolnionej. To dlatego poważniejsze decyzje podejmowane musi najpierw zatwierdzić sąd, który może także zażądać sprawozdania i rozliczenia dokonanych czynności. Kwestie sprzedaży mieszkania osoby ubezwłasnowolnionej w rozmowie z „Dziennikiem Gazetą Prawną” objaśnia adwokat Karolina Karlińska-Markiewicz.
W przypadku instytucji ubezwłasnowolnienia prawo rozróżnia dwie kategorie czynności dokonywanych w imieniu osoby ubezwłasnowolnionej. Pierwsza to zwykłe czynności związane z bezpośrednim zaspokojeniem potrzeb życiowych i zdrowotnych osoby poddanej ubezwłasnowolnieniu. Druga kategoria to „ważniejsze sprawy”, wymagające uprzedniego zatwierdzenia przez sąd.
Jako że istotą tej instytucji jest ochrona dobra osoby, która nie może podejmować decyzji w we własnym imieniu z powodów zdrowotnych, prawodawca zatroszczył się o to wprowadzenie mechanizmów mających eliminować potencjał nadużyć. Katalog ważniejszych spraw nie jest zamknięty, obejmuje kwestie dot. dysponowania istotnymi składnikami majątku i podejmowania decyzji posiadających znaczący wpływ na możliwość zaspokojenia potrzeb życiowych w przyszłości.
Do tego katalogu należy sprzedaż nieruchomości (także w przypadku współwłasności), dokonywanie darowizn majątkowych i pieniężnych, a także przeprowadzenie poważniejszych procedur medycznych. Kwestie te są oceniane zawsze indywidualnie, a ich „ważność” określana jest w świetle konkretnego przypadku. Istotą jest to, że decyzje te mają być podejmowane w imieniu i interesie osoby ubezwłasnowolnionej i to tym zainteresowany jest sąd. Może on także zażądać sprawozdania ze sprzedaży i przedstawienia rozliczenia wydatkowania środków wraz z potwierdzającymi je dokumentami.
„W praktyce miałam do czynienia nawet z takimi sytuacjami, że ktoś z rodziny składa na opiekuna donos do sądu, że dochodzi do niewłaściwego dysponowania majątkiem chorego”, tłumaczy mecenas Karolina Karlińska – Markiewicz. „Wtedy sąd wydaje zarządzenia w przedmiocie tego, by osoba dokładnie wykazała jakie pozyskała środki ze sprzedaży i na co kolejno je przeznaczyła”, dodaje.
Dominika Wrotek, „Ubezwłasnowolnienie a sprzedaż mieszkania. Jak przebiega postępowanie?”, Dziennik Gazeta Prawna, 6 marca 2024 r., link.
