Zgodnie z brzmieniem art. 13 k.c. ubezwłasnowolniona całkowicie może być osoba, która wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych (w szczególności pijaństwa lub narkomanii) nie jest w stanie kierować swym postępowaniem. Aby Sąd mógł orzec ubezwłasnowolnienie, niezbędne jest zbadanie i ocena stanu zdrowia osoby, której dotyczy postępowanie.
Wniosek o ubezwłasnowolnienie zawsze powinien być poparty niezbędnymi dowodami. W sytuacji, gdy powodem złożenia wniosku jest choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy lub innego rodzaju zaburzenia, należy załączyć do niego dokumentację medyczną osoby, której dotyczy wniosek lub zaświadczenie lekarza psychiatry/ neurologa. Podobnie w przypadku złożenia wniosku z powodu narkomanii: wówczas powinno się załączyć zaświadczenie z poradni leczenia uzależnień. W przypadku pijaństwa konieczne jest zaświadczenie z poradni terapii uzależnienia od alkoholu.
Sprawa o ubezwłasnowolnienie ma na tyle doniosłe skutki prawne, że mimo załączonej dokumentacji, Sąd i tak zarządza powołanie biegłych, którzy zbadają osobę, której wniosek dotyczy. Wynika to z samej wagi sprawy. W badaniu oraz sporządzeniu opinii uczestniczy lekarz psychiatra lub neurolog oraz dodatkowo psycholog.
Co zawiera opinia biegłych?
W opinii biegłych głównym zagadnieniem jest omówienie stanu zdrowia osoby, której dotyczy wniosek, a także ewentualnych zaburzeń psychicznych i poziomu rozwoju. Kolejnym istotnym elementem jest ocena możliwości samodzielnego kierowania własnym postępowaniem i prowadzenia swoich spraw przez osobę, której dotyczy postępowanie.
To ważne. Aby Sąd mógł orzec o ubezwłasnowolnieniu nie wystarczy samo wystąpienie choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego, zaburzeń psychicznych, narkomanii lub pijaństwa, konieczne jest również spełnienie przesłanki braku możliwości kierowania własnym postępowaniem.
Czy sąd może odstąpić od powoływania biegłych?
W sytuacji, gdy Sąd już w początkowej fazie postępowania po wpłynięciu wniosku dojdzie do przekonania, że jest on oczywiście bezzasadny – nie ma wówczas obowiązku dopuszczenia oraz przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych sądowych.