Sytuacje, w których rodzic nie płaci alimentów na dziecko zdarzają się niestety nagminnie. Osoba uprawniona może wystąpić do komornika z wnioskiem o wszczęcie egzekucji przeciwko dłużnikowi alimentacyjnemu, niemniej jednak w praktyce taka egzekucja może okazać się bezskuteczna. Dłużnicy bowiem podejmują szereg działań mających na celu uniknięcie wywiązywania się z nałożonego na nich obowiązku poprzez pracę „na czarno”, przepisywanie majątku na inne osoby i tym podobne zabiegi. Czy w tej sytuacji dziecko jest bezradne? Absolutnie nie, gdyż alimentów można domagać się także od innych krewnych – w szczególności od dziadków. Zagadnieniu alimentów od dziadków zostanie poświęcony niniejszy wpis.
Czy można domagać się alimentów od dziadków?
Zgodnie z art. 128 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej: k.r.o.), obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Do krewnych w linii prostej zaliczamy również dziadków – zatem zgodnie z przytoczonym przepisem można domagać się alimentów również od dziadków.
Z kolei art. 129 k.r.o. reguluje kolejność obowiązku alimentacyjnego krewnych i stanowi, że obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem. Jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych – obciąża bliższych stopniem przed dalszymi. Z kolei krewnych w tym samym stopniu obciąża obowiązek alimentacyjny w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym.
Najważniejszą podstawę prawną domagania się alimentów od dziadków stanowi jednak art. 132 k.r.o., zgodnie z którym obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami.
Alimenty od dziadków – przesłanki
Na podstawie powyższych przepisów, Sąd Najwyższy wydał orzeczenie, w którym wskazał, że:
„jeśli jedno z rodziców jest całkowicie niezdolne do wykonywania ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego
obowiązek ponoszenia w całości ciężarów związanych z utrzymaniem i wychowaniem wspólnych dzieci – spoczywa w zasadzie na pozostałym rodzicu” (por. orz. SN z 24.V.1966 r. III Cr 89/66).
Dopiero gdyby zostało ustalone, że drugi z rodziców
mimo odpowiedniej staranności i wykorzystania wszystkich możliwości zarobkowych – nie jest w stanie w całości lub części sprostać swoim obowiązkom względem dziecka i z tego powodu dzieci mogłyby znaleźć się w niedostatku
w grę wchodziłby subsydiarny obowiązek dalszych krewnych, a w szczególności dziadków (art. 128 i 129 k.r.o.). (wyr. z 22.4.1974 r., III CRN 66/74).”
Jak wynika z powyższego, obowiązek alimentacyjny dziadków względem dziecka powstaje, gdy:
- nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności – np. rodzice dziecka nie żyją,
- osoba zobowiązana w bliższej kolejności wprawdzie istnieje, jednak nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi (pomimo dochowania należytej staranności) lub
- uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami,
- dzieci mogą się znaleźć z tego powodu w niedostatku.
Alimenty od dziadków – w jakiej wysokości?
Alimentów od dziadków można żądać w wyżej opisanych przypadkach w pełnej wysokości lub tylko w części, w której zobowiązany nie jest w stanie zaspokoić w całości potrzeb uprawnionego.
Wysokość alimentów, tak jak w pozostałych przypadkach, uzależniona jest od usprawiedliwionych potrzeb dzieci oraz możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego – w omawianym przypadku – dziadków.
Należy pamiętać, że zasądzenie alimentów od osób zobowiązanych w dalszej kolejności, o ile znajdują się oni w sytuacji gorszej od krewnego zobowiązanego w bliższej kolejności – nie daje się pogodzić z zasadami współżycia społecznego, a co za tym idzie – uniemożliwia uzyskanie alimentów. W celu uzyskania alimentów od dziadków należy złożyć pozew o alimenty – tak samo jak w przypadku dochodzenia alimentów od rodzica.
Zamieszczony na niniejszej stronie wpis ma wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowi pomocy prawnej w rozumieniu ustawy Prawo o adwokaturze.
