Polskie ustawodawstwo dość szczegółowo i precyzyjnie reguluje kontakty rodziców z dziećmi m.in. w sytuacji rozwodu. Jednakże niekiedy dochodzi do konfliktu między rodzicami i dziadkami, gdzie pierwsi z wymienionych zabraniają dziadkom odwiedzać wnuki.
W takiej sytuacji rodzi się pytanie co zrobić w przypadku, gdy rodzice ograniczają dziadkom kontakt z wnukami? W jaki sposób prawnie wyegzekwować możliwość spotkań i rozmów?
Czym są kontakty z dzieckiem?
Zgodnie z art. 113 k.r.o. kontakty z dzieckiem to prawo rodziców niezależnie od ich władzy rodzicielskiej. Kontakty należy interpretować nie tylko przez osobiste spotkania, wyjścia czy wspólnie spędzone weekendy, ale znaczenie ma również komunikacja na odległość np. za pośrednictwem telefonu, komunikatorów internetowych czy tradycyjnej poczty.
Co do zasady jest to kontakt bez nadzoru, jednakże gdy w grę wchodzi dobro dziecka Sąd może ustanowić nadzór sprawowany przez rodzica wiodącego, opiekuna, kuratora sądowego lub inną, wyznaczoną osobę.
Czy dziadkowie są uprawnieni do kontaktów z dzieckiem?
Ubiegać się o uregulowanie kontaktów z dzieckiem poza rodzicami mogą też osoby wskazane w art. 113 k.r.o. – dziadkowie, rodzeństwo, powinowaci w linii prostej: ojczym, macocha itd. oraz inne osoby jeśli sprawowały przez dłuższy czas pieczę nad dzieckiem. Ustawodawca bezpośrednio mówi o tym, iż wymienione osoby mają jednakowe prawa w kwestii sądowego ustalania kontaktów jak rodzice.
Kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje takie rozwiązanie w celu umożliwienia dziecku prawidłowego rozwoju jego tożsamości poprzez pielęgnowanie i rozwijanie więzi rodzinnych.
Zgodnie z Uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 1988 r. (sygn. akt: III CZP 42/88):
„Rodzice (…) mają obowiązek dbałości o rozwój dziecka w imię jego dobra. Powinni zatem dla pełnego rozwoju jego osobowości umożliwić dziecku kontaktowanie się z jego krewnymi (dziadkami) przy właściwej ich postawie i korzystnym wpływie na dziecko. Kontakty te, wynikające często z silnych więzów emocjonalnych, zwłaszcza dziadków z wnukami, wychowujących je od niemowlęcia, mogą wpływać na lepsze wychowanie i rozwój duchowy dziecka oraz sprzyjają kontynuowaniu więzów wielopokoleniowej rodziny. Takie zachowanie dziadków, okazywanie przywiązania i dbałości o wnuki nie tylko nie kłóci się z interesem dziecka, ale jest ono dla jego dobra.”
Kto ustala kontakty? Co zrobić, gdy rodzice dziecka uniemożliwiają dziadkom kontaktu z wnukami?
Takie kontakty powinni ustalać rodzice w porozumieniu z dziadkami. Jednakże zdarzają się sytuacje, gdy występuje konflikt pomiędzy rodzicami i dziadkami. W takim wypadku dziadkowie powinni złożyć wniosek do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania wnuków o ustalenie kontaktów.
Jak powinien wyglądać wniosek o uregulowanie kontaktów?
- Wnioskodawcami w przedmiotowym postępowaniu są dziadkowie ubiegający się o dokonanie regulacji, natomiast uczestnikami będą rodzice i wnuki.
- Najważniejszą kwestią, którą powinien zawierać wniosek jest wskazanie formy kontaktów, na której dziadkom zależy np. spotkania.
- Następnie należy uszczegółowić wybraną formę poprzez ustalenie jej zakresu: wskazanie miejsca, czasu i częstotliwości pobytu z dzieckiem poprzez wskazanie dnia oraz godzin początkowych i końcowych:
Przykład:
Uprawniony będzie miał prawo:
- odwiedzać dziecko w miejscu jego stałego pobytu w każdą środę od godziny 16.00 do 18.00;
- zabierać dziecko poza miejsce jego stałego pobytu w każdą ostatnią sobotę miesiąca, od godziny 10.00 do godziny 18.00;
- W kolejnej części należy szczegółowo uzasadnić żądania wskazane we wniosku poprzez wskazanie przyczyny potrzeby ustalenia kontaktów. Należy pamiętać, że dokładne zobrazowanie sprawy umożliwi sądowi bardziej wnikliwą analizę.
Czy sąd uwzględni wniosek dziadków o ustanowienie kontaktów?
Sąd w pierwszej kolejności zawsze kieruje się dobrem dziecka – tak jak wskazano w powyżej przywołanej Uchwale. Jeśli sąd nie widzi przeciwwskazań i nie ma wątpliwości, że dziadkowie chcą wyłącznie dobra wnuków oraz nie stwarzają żadnego zagrożenia względem małoletnich to przychyla się do przedmiotowego wniosku.
Zgodnie z art. 1135 Sąd opiekuńczy może później zmienić rozstrzygnięcie w sprawie kontaktów, jeżeli wymaga tego dobro dziecka.
Zamieszczony na niniejszej stronie wpis ma wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowi pomocy prawnej w rozumieniu ustawy Prawo o adwokaturze.
