Polskie prawo reguluje zakładanie oraz prowadzenie ksiąg wieczystych ustawą z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece. Zakłada się ją, ażeby zapobiec wątpliwościom kto jest właścicielem nieruchomości. Zawiera wszelkie istotne informacje, w tym o ewentualnych obciążeniach.
Księgi wieczyste są rejestrem publicznym, przedstawiającym stan prawny nieruchomości. W praktyce oznacza to, iż w księgach wieczystych wskazane jest komu przysługują jakie prawa do danej nieruchomości. W przypadku prowadzenia ksiąg wieczystych obowiązuje zasada domniemania, iż zapisane w niej prawa pokrywają się z rzeczywistym stanem prawnym.
Co więcej, zgodnie z art. 5 Ustawy o księgach wieczystych i hipotece, obowiązuje rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych. Co to oznacza? Istniejące w księdze zapisy są wiążące, co gwarantuje osobom trzecim bezpieczeństwo w dokonywaniu czynności prawnych względem nieruchomości, dla której prowadzona jest księga.
Ponadto, księgi wieczyste są jawne, a więc każdy, kto posiada numer ma możliwość ich internetowego sprawdzenia i pozyskania informacji co do stanu oraz historii nieruchomości. Księgi wieczyste prowadzi się dla gruntów, budynków oraz lokali.
Kto może założyć księgę wieczystą?
Do założenia księgi wieczystej uprawniony jest:
- Właściciel danej nieruchomości,
- Osoba, która ma ograniczone prawo rzeczowe do konkretnej nieruchomości (np. hipoteka),
- Osoba, która ma spółdzielcze prawo własnościowe do lokalu,
- Wierzyciel w sytuacji, gdy przysługuje mu prawo mające być zapisane w księdze,
- Państwowa jednostka organizacyjna, gdy przysługuje jej użytkowanie wieczyste na konkretnej nieruchomości.
Jak założyć księgę wieczystą?
Księgi wieczyste zakłada się poprzez złożenie wniosku oraz potrzebnych dokumentów do Wydziału Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego, właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości. Wnioski dostępne są w Internecie na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości.
Wniosek zawiera istotne informacje, w tym oznaczenie nieruchomości, wskazanie miejsca jej położenia oraz przeznaczenia. Ponadto, zamieszcza się w nim informacje o wszystkich osobach uprawnionych, na których rzecz wpisuje się własność, jak również wskazuje się ich adresy. Kolejną kwestią zawartą we wniosku jest powołanie tytułu własności nieruchomości oraz wskazanie obciążeń nieruchomości, ewentualnie złożenie oświadczenia, iż wnioskodawca nie wie o istnieniu ograniczonych praw rzeczowych lub obciążeń.
Jakie dokumenty należy dołączyć do wniosku o założenie księgi wieczystej?
Do wniosku należy dołączyć:
- Dokument świadczący o posiadaniu prawa własności przez aktualnego właściciela,
- Dokument świadczący o prawie własności osoby, od której nieruchomość została nabyta. Może to być m.in. akt notarialny, postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, akt własności,
- Wypis z rejestru gruntów, który określa oznaczenie nieruchomości,
- Wyrys z mapy ewidencyjnej, który określa położenie nieruchomości, jej obszar, jak również sposób korzystania z niej.
Jakie są koszty założenia księgi wieczystej?
Zakładając księgę wieczystą należy liczyć się z koniecznością poniesienia niezbędnych opłat. Poniżej przykładowe koszty, jakich należy dokonać podczas składania wniosku oraz kompletowania dokumentów:
- 100 zł – opłata od wniosku o założenie księgi wieczystej,
- 200 zł – opłata za wpis w księdze wieczystej,
- 200 zł – opłata za wpis hipoteki do rejestru,
- 150 zł – opłata za wpis „własności, użytkowania wieczystego lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na podstawie dziedziczenia, zapisu lub działu spadku albo zniesienia współwłasności”,
- 150 zł – opłata za wypis z rejestru gruntów,
- 150 zł – opłata za wyrys z mapy ewidencyjnej w postaci dokumentu drukowanego.
